Τετάρτη 17 Ιανουαρίου 2024

Φωτοβολταϊκά στις στέγες - ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

 

Τρίτη 16 Ιανουαρίου 2024

Σαρώνουν οι αντλίες θερμότητας: Τι δείχνει η σύγκριση με αέριο και πετρέλαιο

 

Από το Γιώργο Φιντικάκη

Η πρόσφατη απόφαση της Ε. Ενωσης να ανακοινώσει το σταδιακό τέλος από το 2025 για τους καυστήρες πετρελαίου και φυσικού αερίου, πυροδοτεί ήδη εξελίξεις.

Τα κόστη στις αντλίες θερμότητας πέφτουν, ο ανταγωνισμός μεταξύ των κατασκευαστών ενισχύεται, οι πωλήσεις τους αυξάνονται και το νέο «Εξοικονομώ» 2024 που θα ανακοινωθεί προσεχώς θα περιλαμβάνει αυξημένες επιδοτήσεις για την αναδυόμενη αυτή τεχνολογία.

Τα νούμερα που επενδύονται πανευρωπαϊκά στις αντλίες θερμότητας ζαλίζουν. Στη Γερμανία, οι πωλήσεις αυξήθηκαν πέρυσι 48%, στην Μ.Βρετανία 20% και οι εκτιμήσεις λένε ότι με τα κατάλληλα κίνητρα, οι μόλις 20 εκατομμύρια εγκατεστημένες αντλίες σήμερα στην ΕΕ, θα έχουν φτάσει στα 60 εκατ. το 2030.

Μόνο στην Ελλάδα, για την αγορά νέων λιγότερο ενεργοβόρων συσκευών, όπως αντλίες θερμότητας, εκτιμάται ότι θα κινητοποιηθούν κοντά στα 42 δισ ευρώ μέχρι το 2030. Ένα νούμερο που εξηγεί πολλά για την εξαγορά της Κωτσόβολος από την ΔΕΗ, όπως και ότι μέχρι τα τέλη της δεκαετίας, το 17% των κτηρίων κατοικίας στην Ελλάδα εκτιμάται ότι θα καλύπτει τις θερμικές του ανάγκες με αντλίες θερμότητας, ποσοστό που το 2050 αναμένεται να έχει αυξηθεί στο 91%.

Το ενεργειακό περιβάλλον φέρνει αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες και στις επιχειρηματικές προτεραιότητες. Οι αντλίες θερμότητας αποτελούν ένα από τα μεγάλα στοιχήματα της πράσινης μετάβασης.

Και η Ευρωπαϊκή Ένωση σπρώχνει συστηματικά τους καταναλωτές προς τα εκεί, αφού δεν αφήνει κανένα περιθώριο για την συνέχιση της ζωής των καυστήρων πετρελαίου και φυσικού αέριου. Τα ορόσημα για το 2025, οπότε τελειώνουν οι κρατικές επιδοτήσεις για τους καυστήρες, και για το 2040, μετά το οποίο θα απαγορευτεί εντελώς η πώληση και εγκατάσταση τους, έχουν ανοίξει κι επίσημα την πόρτα στις αντλίες θερμότητας, μια νέα τεράστια αγορά.

Αν επαληθευτούν οι στόχοι της ΕΕ μιλάμε για ένα τομέα που θα προσελκύσει επενδύσεις 400-500 δισεκατομμύρια ευρώ τα επόμενα χρόνια. Τρία εκατομμύρια οικιστικά κτίρια στην Ελλάδα και περίπου πάνω από 100 εκατομμύρια πανευρωπαϊκά, καλούνται τις επόμενες δεκαετίες να προσαρμοστούν στην μεγάλη αυτή μετάβαση, που θα δίνει ολοένα και περισσότερες δουλειές στα επαγγέλματα της οικοδομής, στις τράπεζες για χρηματοδοτήσεις, σε εξιδεικευμένες εταιρείες, γεννώντας ανάπτυξη και κέρδη για ένα τεράστιο κύκλο της οικονομίας.

Το ερώτημα βέβαια που απασχολεί τους Ευρωπαίους είναι κοινό. Πόσο θα κοστίσει ο εξηλεκτρισμός του οικιστικού τομέα στα κτίρια; Τι κίνητρα θα ανακοινώσουν οι κυβερνήσεις; Θα αφορούν μόνο τους ευάλωτους ή όλους; Τι βάρη φέρνει η μετάβαση των κτιρίων στην νέα εποχή;

Το μειονέκτημα ακόμη σήμερα των αντλιών θερμότητας είναι το κόστος τους, που ως νέα τεχνολογία, ξεπερνά κατά πολύ το αντίστοιχο ενός καυστήρα φυσικού αέριου ή πετρελαίου. Αν και υπάρχουν και κάποιες φθηνότερες λύσεις, εντούτοις για ένα διαμέρισμα 100 τετραγωνικών μέτρων, το κόστος συνήθως δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο από 6.000 ευρώ και με την εγκατάσταση φτάνει εύκολα τα 7.000. Είναι μία μέση τιμή, καθώς ανάλογα με την αντλία που θα διαλέξει κάποιος (μάρκα, χώρα κατασκευής κλπ) το κόστος μπορεί εύκολα να φτάσει στα 9.000 ευρώ.

Ας δούμε ένα συγκριτικό παράδειγμα που επεξεργάστηκε η ΔΕΗ, για ένα διαμέρισμα 100 τ.μ. στην Αθήνα, με έτος κατασκευής την περίοδο 2000-2010 και όπου διαμένουν 3-4 άτομα. Το κόστος εγκατάστασης μιας αντλίας. πχ. αξίας κοντά στα 8.000 ευρώ είναι με σημερινές τιμές 77% περίπου υψηλότερο ενός καυστήρα φυσικού αερίου ή πετρελαίου που στοιχίζει 4.500 ευρώ.

Συγκρίνοντας ωστόσο το ετήσιο κόστος θέρμανσης μεταξύ των τριών πιο διαδεδομένων λύσεων (αντλία, φυσικό αέριο, πετρέλαιο), προκύπτει ότι αυτός που επέλεξε αντλία θα πληρώνει το χρόνο γύρω στα 1.000 ευρώ. Αυτός με λέβητα αέριου, θα δίνει 1.330 ευρώ και εκείνος με καυστήρα πετρελαίου, λίγο πάνω από 2.150 ευρώ. Οι υπολογισμοί έχουν γίνει με μεσοσταθμικές τιμές καυσίμων για το 2023.

Δηλαδή, μπορεί το κόστος αγοράς της αντλίας να είναι ακριβότερο, ωστόσο η χρήση της είναι κατά 54% φθηνότερη από το πετρέλαιο και κατά 25% από το φυσικό αέριο. Επειδή είναι πολύ πιο αποτελεσματική έχει πολύ μικρότερη ετήσια κατανάλωση ενέργειας σε κιλοβατώρες έναντι των δύο άλλων τεχνολογιών. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα, η ετήσια κατανάλωση με την αντλία είναι 4.762 KWh έναντι 13.432 KWh με το φυσικό αέριο και 15.950 KWh με το πετρέλαιο.

Η αλήθεια είναι ότι η μετάβαση από τους καυστήρες στις αντλίες θερμότητας θα κοστίσει. Και το κόστος θα είναι ανάλογα με τον αριθμό των ελληνικών κτιρίων που θα αλλάζουν κάθε χρόνο λέβητα επειδή έχει ολοκληρωθεί ο κύκλος ζωής του.

Ένας καυστήρας έχει κύκλο ζωής γύρω στα 10-15 χρόνια, άσχετα αν στην Ελλάδα λειτουργούν ακόμη και για 20-25. Από εδώ και πέρα, λόγω και των εξελίξεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όταν κλείνει ο κύκλος ζωής του λέβητα, το δίλημμα στο οποίο θα μπαίνει ο ιδιοκτήτης θα είναι να αγοράσει καινούργιο, τον οποίο μετά από μερικά χρόνια θα πρέπει αναγκαστικά να καταργήσει ή να περάσει από τώρα σε μια αντλία θερμότητας. Αφού ούτως ή άλλως δηλαδή θα γίνει μια δαπάνη, γιατί αυτή να μην αφορά μια καθαρότερη τεχνολογία, της οποίας το κόστος εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να πέφτει σημαντικά;

Επί της ουσίας αυτό κάνει και η Ευρωπαική Οδηγία που παρουσιάστηκε τον Δεκέμβριο. Δίνει στους καταναλωτές ένα σαφή οδικό χάρτη, χωρίς να τους βάζει το μαχαίρι στο λαιμό, να επιλέξουν τη τεχνολογία του μέλλοντος, ποντάροντας στην μεταξύ αλματώδη πρόοδο της τεχνολογίας που θα ρίχνει συνεχώς τις τιμές.


Παρασκευή 12 Ιανουαρίου 2024

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ - ΤΙ ΕΙΝΑΙ:

 Η Αβαθής Γεωθερμία συνιστά Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας (ΑΠΕ), εκμεταλλευόμενη την σταθερή θερμοκρασία του υπεδάφους. Η Γη διατηρεί σταθερή τη θερμοκρασία στο εσωτερικό της ξεκινώντας από 1,5 m βάθος και για τα πρώτα 100m. Αυτή η θερμοκρασία διατηρείται σταθερή καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και δεν επηρεάζεται από τις εξωτερικές συνθήκες (π.χ καύσωνας ή παγετός). Στην Ελλάδα αυτή η θερμοκρασία είναι 17-20OC.

Η Γεωθερμία λοιπόν μπορεί να μας προσφέρει θέρμανση και ψύξη χρησιμοποιώντας την τεχνολογία των Αντλιών Θερμότητας. Όπου η Αντλία θερμότητας είναι το μηχάνημα το οποίο αντλεί θερμότητα από μία πηγή στην περίπτωση της Γεωθερμίας η πηγή αυτή είναι το έδαφος και στη συνέχεια καταναλώνοντας ηλεκτρική ενέργεια μας προσφέρει Θέρμανση Ψύξη και Ζεστό Νερό Χρήσης.

Πως εφαρμόζεται η Γεωθερμία σε ένα κτίριο;

Η εφαρμογή ενός Γεωθερμικού συστήματος αποτελείτε από δυο διαφορετικά μέρη όπως αυτά παρουσιάζονται στην παρακάτω εικόνα (δεν περιλαμβάνεται το δίκτυο διανομής π.χ Ενδοδαπέδια, FANCOIL, AC, κ.α)

Στο 1ο μέρος βλέπουμε το μηχανοστάσιο το οποίο περιλαμβάνει την Αντλία Θερμότητας πηγής εδάφους και τον κυκλοφορητή, ενώ στο 2ο μέρος παρουσιάζεται το Έδαφος όπου περιλαμβάνεται ο Γεωεναλλάκτης.

Όπως διακρίνεται στην παραπάνω εικόνα ο Γεωεναλλάκτης περιλαμβάνει 6 γεωτρήσεις βάθους 100 m μέσα στις οποίες έχουν τοποθετηθεί γεωεναλλάκτες τύπου 1-U (σωλήνες πολυαιθυλενίου) μετά την τοποθέτηση των σωλήνων οι γεωτρήσεις πληρώνονται με ειδικό ένεμα και αφού γίνει η σύνδεση με το μηχανοστάσιο οι σωλήνες γεμίζουν με νερό (εάν απαιτείται και αντιψυκτικού).

Στην παρακάτω εικόνα παρουσιάζεται ολοκληρωμένη η τοποθέτηση ενός γεωεναλλάκτη τύπου 1-U στη γεώτρηση.

 

(1) Γεωεναλλάκτης
(σωλήνας πολυαιθυλενίου)

 

(2) Ένεμα

 

(3) Έδαφος

 

 

 

 

 

Ένα Γεωθερμικό σύστημα κλειστού τύπου θέτει σε κυκλοφορία νερό σε ένα κλειστό βρόγχο εδάφους. Λαμβάνει την σταθερή θερμοκρασία της Γης ως πηγή  θερμότητας για την Αντλία Θερμότητας με αποτέλεσμα να επιτυγχάνει σταθερή απόδοση τόσο σε Θέρμανση όσο και σε Ψύξη. Συγκριτικό πλεονέκτημα του συστήματος αυτού είναι ότι δεν επηρεάζεται από την θερμοκρασία του εξωτερικού αέρα όπως συμβαίνει στις Αντλίες Θερμότητας Πηγής Αέρος

Ανδρέας Κουτελιδάκης
MSc Μηχανικός Ορυκτών πόρων Π.Κ.
Accredited Installer (International Ground Source Heat Pump Association)
https://whelveenergy.gr

Τετάρτη 3 Ιανουαρίου 2024

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΦΑΚΕΛΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ - 2024!!!

 


Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ,
τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού,
baklatsi@yahoo.gr

Τα τελευταία χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση έχοντας ως στόχο την μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα κτίρια και χρηματοδοτεί δράσεις όπως είναι το πρόγραμμα «Εξοικονομώ».

Για αυτόν τον λόγο, προσανατολίζει τα νοικοκυριά στη θέρμανση από αντλίες θερμότητας επιβάλλοντας τις χώρες – μέλη της Ε.Ε. από την 1η Ιανουαρίου 2025, να σταματήσουν να επιδοτούν τους λέβητες και μέχρι το 2040 να τους έχουν απαγορεύσει εντελώς.

Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι στο νέο Εξοικονομώ 2024, θα υπάρχει αυξημένη επιδότηση για εγκατάσταση αντλίας θερμότητας.

Επίσης, θα πρέπει να γνωρίζουν οι πολίτες ότι θα γίνει αξιολόγηση όλων των αιτήσεων που θα υποβληθούν και αυτές που θα συγκεντρώσουν τα περισσότερα μόρια θα κερδίσουν και το ποσοστό της επιδότησης που τους αναλογεί σύμφωνα με τα κριτήρια.

Προκειμένου να πιάσουν τον στόχο της ενεργειακής αναβάθμισης και να ωφεληθούν περισσότερα νοικοκυριά, το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» εκτός από τα εισοδηματικά κριτήρια έχει και κάποια σχετικά με την επιλεξιμότητα της αίτησης όπως, η παλαιότητα του οικήματος και η ενεργειακή αναβάθμιση που θα επιτευχθεί μετά τις παρεμβάσεις.

Γι αυτό το λόγο και οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να απευθυνθούν σε μηχανικό για να πετύχουν την καλύτερη προετοιμασία του φακέλου και την επίτευξη του στόχου χρηματοδότησης του έργου.

Εν αναμονή λοιπόν της νέας προκήρυξης, που εκτιμάται ότι θα γίνει στο τέλος της Άνοιξης, πολλοί ενδιαφερόμενοι έχουν σταματήσει κάθε επισκευή-συντήρηση του σπιτιού τους, περιμένοντας την επιδότηση, ώστε να αναβαθμίσουν ενεργειακά την απόδοση του σπιτιού τους εξοικονομώντας χρήματα αλλά και ενέργεια.

Αντλία θερμότητας είναι ένα σύστημα που αντλεί θερμότητα από ένα χώρο ή από το περιβάλλον και τη μεταφέρει σε κάποιον άλλο. Ειδικότερα, είναι ένα ενεργειακά αποδοτικό σύστημα που απορροφά θερμότητα από τον αέρα του περιβάλλοντος για θέρμανση και ζεστό νερό. Μεταφέρει τη θερμότητα του αέρα του περιβάλλοντος στην οικία μέσω υδραυλικού συστήματος νερού, όπως ενδοδαπέδια θέρμανση, fan coil, και σώματα καλοριφέρ.

  • Ποια είναι τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσετε για να ενταχθείτε στο πρόγραμμα;

1ον Συγκεντρώστε τα παρακάτω δικαιολογητικά:

  1. Δελτίο Ταυτότητας του φυσικού προσώπου που κάνει την αίτηση ένταξης στο εξοικονόμηση κατ’ οίκον. Εναλλακτικά, μπορείτε να προσκομίσετε το Διαβατήριό σας.
  2. Οικοδομική Άδεια για το κτήριο που κάνετε αίτηση επιδότησης στο εξοικονόμηση κατ οίκον ή οποιοδήποτε άλλο σχετικό έγγραφο που να το νομιμοποιεί.
  3. Λογαριασμός της ΔΕΗ (ή άλλου παρόχου ηλεκτρικής ενέργειας).
  4. Το τελευταίο Εκκαθαριστικό Σημείωμα Φορολογίας Εισοδήματος του ατόμου που αιτείται την επιδότηση από το Εξοικονόμηση κατ’ οίκον.
  5. Το τελευταίο αντίγραφο της Δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος (Ε1), του ατόμου που κάνει την αίτηση, εφόσον η συγκεκριμένη κατοικία χρησιμοποιείται από τον ίδιο.
  6. Αντίγραφο της Δήλωσης Στοιχείων Ακινήτων (Ε9).
  7. Για σπίτια που ενοικιάζονται (η παραχωρούνται δωρεάν) απαιτείται αντίγραφο της Αναλυτικής Κατάστασης για Μισθώματα Ακινήτων (Ε2) και Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/1986 του Ενοίκου, ότι χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο ακίνητο ως σπίτι ή επαγγελματική στέγη.
  8. Για σπίτια που χρησιμοποιούνται από συγκύριο τα δυο παραπάνω πιστοποιητικά μπορούν να αντικατασταθούν από αντίγραφο Δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος (Ε1) συγκύριου, εφόσον το χρησιμοποιεί αυτός ως κατοικία.

2ον Απευθυνθείτε σε μηχανικό για τον πρώτο έλεγχο:

  1. Θα ελέγξει την εγκυρότητα των δικαιολογητικών και θα σας πει αν μπορείτε να ενταχθείτε στο πρόγραμμα.
  2. Θα αναζητήσει τυχόν αρχιτεκτονικά σχέδια του κτιρίου (κάτοψη, τομή κλπ) από την τοπική πολεοδομία.
  3. Θα κάνει αυτοψία και θα ελέγξει τη νομιμότητα του κτιρίου.
  4. Θα προβεί σε αποτύπωση του κτιρίου, για το οποίο δεν υπάρχουν σχέδια.
  5. Σε περίπτωση που υπάρχουν εκκρεμότητες νομιμοποίησης σε ακίνητο με πολεοδομικές αυθαιρεσίες, η υποβολή δήλωσης για υπαγωγή σε νόμο «τακτοποίησης» αυθαιρέτων κατασκευών θα πρέπει να έχει γίνει πριν την υποβολή της αίτησης στο «Εξοικονομώ». Σε κάθε περίπτωση, πριν την τελική εκταμίευση της επιχορήγησης του έργου θα πρέπει να έχει προσκομιστεί η βεβαίωση περαίωσης της υπαγωγής περί τακτοποίησης αυθαιρέτων κατασκευών, όπου και θα προκύπτει η εξόφληση του συνόλου του ενιαίου ειδικού προστίμου του ακινήτου.
  6. Θα καταγράψει τις ανάγκες της κατοικίας και μόλις βγει ο οδηγός του νέου εξοικονομώ να είναι έτοιμος να συντάξει το πρώτο Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης και να εξετάσει τα σενάρια που ικανοποιούν τις απαιτήσεις του προγράμματος.

3ον Ελέγξτε το Ε9 και τα τετραγωνικά μέτρα που δηλώνετε στη ΔΕΗ

Σε περίπτωση λάθους ή απόκρυψης επιφάνειας του ακινήτου, κάντε τις απαιτούμενες διορθώσεις.

4ον Ελέγξτε τη διεύθυνση του ακινήτου

Θα πρέπει η ονοματοθεσία και ο αριθμός του ακινήτου να είναι ο ίδιος σε όλα τα δικαιολογητικά (π.χ. Ε9, ΔΕΗ, Έντυπο της Οικοδομικής Άδειας).

Σε περίπτωση που η Οικοδομική άδεια έχει παλιά ονοματοθεσία ή αριθμό θα ζητήσετε σχετική βεβαίωση Πολεοδομίας του Δήμου.

  • Ποια κατοικία είναι επιλέξιμη;

  1. Η κατοικία θα πρέπει να χρησιμοποιείται. Σε περίπτωση που από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, για το έτος αναφοράς προκύπτει ότι το ακίνητο δεν ήταν σε χρήση (κενό διαμέρισμα, κενή μονοκατοικία) το εν λόγω φορολογικό έτος, για την πιστοποίηση της κύριας χρήσης κατοικίας θα χρησιμοποιηθούν αντίστοιχα δικαιολογητικά ενός εκ των δύο προηγούμενων φορολογικών ετών.
  2. Σε περίπτωση που η κατοικία έχει αποκτηθεί πρόσφατα, θα ζητηθεί έγγραφη δέσμευση για την κύρια χρήση της κατοικίας.
  3. Δεν είναι επιλέξιμες κατοικίες με χρήση βραχυχρόνιας μίσθωσης (Airbnb).
  4. Σε περίπτωση όπου υπάρχουν πολλοί συγκύριοι και η χρήση της κύριας κατοικίας γίνεται από κάποιον από αυτούς, δικαίωμα υποβολής αίτησης στο Πρόγραμμα έχει μόνον ο συγκύριος που ιδιοκατοικεί και λαμβάνει το αντίστοιχο κλιμακωτό ποσοστό ανά εισοδηματική κατηγορία.
  5. Σε περίπτωση όπου η χρήση κατοικίας γίνεται από τρίτο πρόσωπο-μη συγκύριο, (δωρεάν παραχώρηση/ενοικίαση), δικαίωμα υποβολής αίτησης στο Πρόγραμμα έχει οποιοσδήποτε εκ των επικαρπωτών – πλήρων κυρίων (όχι ο ψιλός κύριος), και λαμβάνει το αντίστοιχο κλιμακωτό ποσοστό ανά εισοδηματική κατηγορία.
  • Τί εργασίες καλύπτει το πρόγραμμα;

  1. Αντικατάσταση κουφωμάτων
  2. Τοποθέτηση/ αναβάθμιση θερμομόνωσης
  3. Αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης
  4. Σύστημα ZNX με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)
  5. Λοιπές Παρεμβάσεις Εξοικονόμησης (smart home, αναβάθμιση φωτισμού).

Εξετάζεται απο το Υπουργείο να χρηματοδοτηθούν και αυτοματισμοί, οι οποίοι επιτρέπουν τη μείωση της κατανάλωσης.

Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται μεταξύ άλλων συστήματα τα οποία καθιστούν δυνατό τον έλεγχο και την αυξομείωση της έντασης φωτισμού (π.χ. έξυπνοι αισθητήρες για την ανίχνευση κίνησης των χρηστών ή/και των συνθηκών περιβάλλοντος (νύχτα/ημέρα), έξυπνες λάμπες, αυτοματισμοί σκίασης κ.λπ.) ή τον έλεγχο άλλου ηλεκτρικού φορτίου (π.χ. έξυπνος διακόπτης για διαχείριση του θερμοσίφωνα), καθώς και την καταγραφή της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας.

Επίσης το πρόγραμμα καλύπτει εξ ολοκλήρου και τις δαπάνες για: το κόστος των δύο ενεργειακών επιθεωρήσεων, του συμβούλου έργου, την κατάρτιση της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου/Διηρημένης Ιδιοκτησίας καθώς και τυχόν λοιπές δαπάνες μελετών (π.χ. Άδεια Μικρής Κλίμακας, κλπ).